ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΣΚΙΕΣ ΤΟΥ ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ

Το 1955, στο μέσο του αιώνα και εν μέσω σκληροπυρηνικού μακαρθισμού, ο Robert Aldrich (με το πρώτο του film-noir) παραδίδει ένα πλάγιο σχόλιο για την Αμερική που αλλάζει και για τις δυνάμεις που την οδηγούν προς τη σήψη. Ο ακραίος φορμαλισμός του Aldrich (σφιχτά κάδρα, βάθη πεδίου, απρόσμενες γωνίες λήψης) εξυπηρετεί στο έπακρο τη διαρκή αίσθηση εκκρεμότητας που είναι και η βασική πηγή του σασπένς. Άλλωστε, η βασική καταστροφή όπου στοχεύει ο δημιουργός είναι αυτή του "αμερικάνικου όνειρου" και του απόλυτου καλού action hero που μάχεται μόνος εναντίον όλων. Στο άνομο σύμπαν που γεωγραφεί ιδιοφυώς ο σκηνοθέτης, όλοι είναι εναντίον όλων.

  Αγγλική ταινία, σκηνοθεσία Ζυλ Ντασσέν με τους: Ρίτσαρντ Γουίντμαρκ , Τζιν Τίρνεϊ , Γκούτσι Γουίδρες , Χέρμπερτ Λομ Ο Χάρι Φάμπιαν, ένας άνθρωπος της νύχτας στη δούλεψη του επιχειρηματία Φιλ Νόσερος, φιλοδοξεί να πιάσει την καλή επενδύοντας στην ελληνορωμαϊκή πάλη και πηγαίνοντας κόντρα στο μονοπώλιο που έχει ένας γκάνγκστερ. Παγιδεύεται όμως σ' έναν κύκλο ανταγωνισμών και εκβιασμών, συνέπεια και της υπέρμετρης φιλοδοξίας του. Ίσως η σημαντικότερη ταινία του Ντασσέν, ένα έξοχο film noir στους κακόφημους δρόμους και τα κρησφύγετα του Λονδίνου, με σωστές αναλογίες στις ψυχολογικές διακυμάνσεις και τα ηθικά διλήμματα των ηρώων και κλειστοφοβική διάσταση στην κινηματογράφηση.

Διάρκεια : 83΄ Σκηνοθεσία : Rudolph Maté Πρωταγωνιστούν : Edmond O’Brien, Pamela Britton, Luther Adler, Beverly Garland Η αντισυμβατική ματιά του φιλμ νουάρ ξεδιπλώνεται σ΄ όλο της το μεγαλείο στο φιλμ αυτό του Rudolph Maté, που περιέχει μια απ΄ τις πιο συγκλονιστικές εναρκτήριες σκηνές στην ιστορία του σινεμά και ένα απίθανα πρωτότυπο σενάριο. Γιατί κάποιος να δει μια ταινία που από την αρχή ξέρει πως ο πρωταγωνιστής θα πεθάνει; Για τον ίδιο λόγο που ο πρωταγωνιστής αυτός, ξέροντας πως έχει λίγες μέρες ζωής ακόμα, ψάχνει με κάθε δυνατό και αδύνατο τρόπο να βρει γιατί, χωρίς να φταίει σε τίποτε, πρόκειται να χάσει τη ζωή του. Σε αντίθεση με τα περισσότερα νουάρ, ο ήρωας εδώ δεν είναι ανήθικος ούτε ανέντιμος, είναι απλώς θύμα των περιστάσεων. Η σκηνοθεσία του Maté είναι εμβληματική: ο σκηνοθέτης μας δείχνει όλα τα σημεία του Σαν Φρανσίσκο της εποχής που αξίζει να δεις (σαν ντοκιμαντέρ), η αγωνία και το σασπένς είναι στα ύψη παρότι το φινάλε είναι προδιαγεγραμμένο, και η ντετερμ

  Στα χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, πρωτοεμφανίστηκε στον αμερικανικό κινηματογράφο ένα χαρακτηριστικό ύφος αστυνομικών και γκανγκστερικών ταινιών. Το νέο ύφος ονομάστηκε  φιλμ νουάρ , προφανώς λόγω των ομοιοτήτων που παρουσιάστηκαν ανάμεσα στις ταινίες και ορισμένα μυθιστορήματα δημοσιευμένα στα λαϊκά αστυνομικά περιοδικά της δεκαετίας του 30. Αυτά τα μυθιστορήματα είχαν μεταφραστεί και αναδημοσιευτεί σε μια αντίστοιχη σειρά γαλλικών περιοδικών υπό το γενικό τίτλο «Μαύρη σειρά» (Serie noire).  Ο όρος  φιλμ νουάρ  καθιερώθηκε από την ευρωπαϊκή κριτική, αλλά στην Αμερική ακούστηκε για πρώτη φορά το 1955, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο των Ρεμόν Μπορντ και Ετιέν Σομετόν  Πανόραμα του αμερικανικού φιλμ νουάρ , κι έγινε οριστικά αποδεκτός στα τέλη της δεκαετίας του 60, όταν ένα μέρος της αστυνομικής λογοτεχνίας αναβαθμίστηκε στη συνείδηση του κοινού και αναθεωρήθηκε η αξία συγγραφέων όπως ο Ρέιμοντ Τσάντλερ και ο Ντάσιελ Χάμετ, οι οποίοι ανυψώθηκαν από το ταπεινό σκαλί του συ

Ο ναυτικός Μάικλ Ο΄Χάρα προσλαμβάνεται στην πολυτελή θαλαμηγό του Άρθουρ Μπάνιστερ με κατεύθυνση το Σαν Φρανσίσκο. Εν πλω, επιβιβάζονται στο σκάφος ο συνεταίρος του Μπάνιστερ, Γκρίσμπι, με τη γυναίκα του Ρόζαλι, η οποία, παρά την παρουσία του άντρα της, δεν κρύβει το ενδιαφέρον της για τον Ο`Χάρα. Όταν ο σύζυγος βρίσκεται νεκρός, ο Μάικλ κατηγορείται για τη δολοφονία του. Ο Όρσον Γουέλς γράφει το σενάριο, σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί σε μία κλασική ταινία νουάρ. Η εκρηκτική Ρίτα Χέιγουορθ, κατ’ απαίτηση του περφεξιονίστα και εκδικητικού (είχαν μόλις πάρει διαζύγιο) Γουέλς, κόβει τα εντυπωσιακά κόκκινα μαλλιά της και εμφανίζεται με κοντή, πλατινέ κουπ που την κάνει αξέχαστη. Μια σύνθετη, συναρπαστική ταινία, ιδιαίτερα τολμηρή για την εποχή της, με ένα εκπληκτικό φινάλε - στην περίφημη αίθουσα με τους καθρέφτες – που πολλοί από τότε προσπάθησαν να μιμηθούν χωρίς όμως τη φαντασία και τη φρεσκάδα του Γουέλς. Στη τελική σεκάνς της ταινίας ο Γουέλς μεγαλουργεί με αποκορύφωμα τη  μν

Ριμέικ της ομώνυμης παρθενικής ταινίας του Ζαν Ρενουάρ από το 1931, που μετέφερε στον κινηματογράφο το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ζορζ ντε λα Φουσαρντιέρ. Η άμεση μεταξύ των δυο ταινιών διαφορά συνίσταται στον τόνο και τη στάση των χαρακτήρων. Ενώ το φιλμ του Ρενουάρ χαρακτηρίζεται ως εκκεντρική, μαύρη κωμωδία όπου ένα ζευγάρι ανθρώπων χαμηλής στάθμης ταπεινώνουν, μέσα από σεξουαλική κατά βάση φαντασίωση, ένα μεσήλικα, η διασκευή του Λανγκ, δεκαπέντε σχεδόν χρόνια μετά, είναι περισσότερο μια ιστορία παράνοιας για τον τρόπο που ένα ζευγάρι αδίστακτων εκβιαστών, έχοντας τη μοίρα συνεργό τους, καταδιώκουν κυριολεκτικά ένα τραγικό ανθρωπάκι, κάνοντάς το πρώτα καταχραστή και στη συνέχεια δολοφόνο... Ο Κρις Κρος, ταπεινός ταμίας σε τράπεζα, παντρεμένος με μια στρυφνή, καταπιεστική χήρα, ξεδίνει από τη μονοτονία της ζωής του και τη μοναξιά ζωγραφίζοντας, μια που η τύχη δεν του στάθηκε ποτέ στην ευτυχία. Κάποιο βράδυ βλέπει κάποιον, στην οδό Σκάρλετ, να χτυπά μια νεαρή γυναίκα. Επεμβαίν

Η πρώτη απ’ τις δύο ταινίες του Γκαμπέν στην Αμερική, που κατέφυγε λόγω πολέμου, προτού αποφασίσει να πάει στον πόλεμο αυτός και ν’ αφήσει το σινεμά, θα μπορούσε να είναι πιο αξιομνημόνευτη. Αν δεν την γύριζε ο αξιοπρεπής Άρτσι Μέγιο (ένας εργάτης σκηνοθέτης που τότε γυρνούσε τρεις-τέσσερεις ταινίες τη χρονιά) αλλά ο Φριτζ Λανγκ που την άφησε στις δυο βδομαδες. Αν δεν έμενε στους εξπρεσιονιστικούς καλλωπισμούς της φωτογραφίας - που φυσικά αποζημιώνουν τον σινεφίλ του σινεμά της εποχής εκείνης. Κι αν ανέπτυσσε παραπάνω τις εντάσεις ενός λαμπρού καστ (Γκαμπέν, Λουπίνο, Μίτσελ, Ρέϊνς – ο πιο υπανάπτυκτος αυτός).

  Στο Άγγελοι στο βούρκο ο Πρέμινγκερ χρησιμοποιεί ξανά τον αφηγηματικό τρόπο του αναδιπλασιασμού του κεντρικού γυναικείου προσώπου: ο Στάντον (Ντάνα Άντριους) ερωτοτροπεί κι ερωτεύεται τόσο την αισθησιακή σερβιτόρα (Λίντα Νταρνέλ) όσο και -αργότερα- την τίμια κι αξιαγάπητη πλούσια που παντρεύεται (Άλις Φέι). Η μία γυναίκα αποτελεί αντικατοπτρισμό της άλλης. Η σερβιτόρα δολοφονείται και ο Στάντον κατηγορείται για το φόνο της.

Ταινία του Henry Hathaway στην οποία παρακολουθούμε έναν αστυνομικό (Paul Douglas) να συζητά για 14 ώρες μ' έναν απελπισμένο νεαρό (Richard Basehart) που θέλει ν' αυτοκτονήσει πηδώντας από τον 15ο όροφο ενός ξενοδοχείου. Η ερμηνεία του Richard Basehart εντυπωσίασε τον Federico Fellini, ο οποίος τον επέλεξε για τον ρόλο του περιπλανώμενου ισορροπιστή στην ταινία "La Strada". Στην ταινία "Fourteen Hours" έκανε την πρώτη κινηματογραφική της εμφάνιση η Grace Kelly.

Ο Αλ Ρόμπερτς είναι ένας πιανίστας που ξεκινά από την Νέα Υόρκη για να βρει το κορίτσι του στο Λος Άντζελες. Κάνοντας οτοστόπ, συναντά έναν χαρτοπαίκτη ο οποίος πεθαίνει μυστηριωδώς. Φοβούμενος την αστυνομία, οικειοποιείται την ταυτότητά του, κάτι που θα τον οδηγήσει σε απρόβλεπτους μπελάδες. Υποδειγματικό b-movie που συνδυάζει το σκοτεινό ύφος του φιλμ νουάρ, την αφηγηματική λιτότητα του αστυνομικού θρίλερ και την κοφτερή κοινωνιολογική ματιά των σπουδαίων ταινιών είδους της χρυσής χολιγουντιανής εποχής. Υποδειγματικό b-movie που συνδυάζει το σκοτεινό ύφος του φιλμ νουάρ, την αφηγηματική λιτότητα του αστυνομικού θρίλερ και την κοφτερή κοινωνιολογική ματιά των σπουδαίων ταινιών είδους της χρυσής χολιγουντιανής εποχής. Γυρισμένο με μόλις 30 χιλιάδες δολάρια, σε έξι μέρες και με δύο σκηνικά, το «Detour» αποδεικνύει πως τα b-movies δεν χρειάστηκαν παρά τα απολύτως βασικά για να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο οι ταινίες γίνονται κλασικές. Σε εξπρεσιονιστικούς τόνους (ο Ούλ

Ο ιδιωτικός ντέντεκτιβ Μπράντφορντ Γκαλντ αφήνει το Σαν Φρανσίσκο και πηγαίνει στη Νέα Υόρκη, αφού περνάει λίγο από φυλακή, που πήγε για λογαριασμό του συνεταίρου του δικηγόρου Τόνι Ζαρντέν.Βρισκόμενος εκεί, παρατηρεί κάποιον που τον παρακολουθεί και πιστεύει ότι θα είναι κάποιος άνθρωπος του Ζαρντέν, με υπηρεσία να τον δολοφονήσει.Η νέα ελκυστική του γραμματέας, Κάθλιν, του προσδίδει μια χαρά, αλλά η υπόθεση αρχίζει ολοένα να μπλέκει περισσότερο.

  Πρόκειται για ένα κλασικού τύπου αστυνομικό έργο .Παρακολουθούμε τη διαλεύκανση ενός εγκλήματος και την αναζήτηση ενός ενόχου, που την έχουν αναλάβει ένας αστυνομικός προϊστάμενος και ο βοηθός του. Η αναζήτηση γίνεται στη Νέα Υόρκη, όπου βρέθηκε δολοφονημένη μια γυναίκα. Στην ουσία όμως είναι μια καταγραφή της ζωής στη Νέα Υόρκη.

  ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ  ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ * Ascenseur pour l' echaffaud. Γαλλία, 1957. Σκηνοθεσία: Λουί Μαλ. Σενάριο: Ροζέ Νιμιέ, Λουί Μαλ. Ηθοποιοί: Μορίς Ρονέ, Ζαν Μορό, Ζορζ Πουζουλί, Λίνο Βεντούρα. 89 λεπτά. ****Ατμοσφαιρικό, μαυρόασπρο θρίλερ, γύρω από δύο ερωτευμένους με πάθος εραστές που σχεδιάζουν τη δολοφονία του συζύγου. Εξοχες ερμηνείες και ανεπανάληπτη η μουσική του Μάιλς Ντέιβις.Η πρώτη ταινία του Λουί Μαλ, εμπνευστή κατοπινών ταινιών της περιβόητης νουβέλ βαγκ, είναι ένα μαυρόασπρο θρίλερ, που και σήμερα δεν έχει χάσει τη γοητεία του, χάρη τόσο στη σκηνοθεσία του όσο και στην ατμόσφαιρά του, που σ' ένα μεγάλο μέρος της οφείλεται στην εξαιρετική, αυτοσχέδια μουσική τζαζ του Μάιλς Ντέιβις.Ο Ζιλιέν (ένας εξαιρετικός Μορίς Ρονέ), βετεράνος αλεξιπτωτιστής των πολέμων της Ινδοκίνας και της Αλγερίας, σχεδιάζει τον τέλειο φόνο με θύμα τον εργοδότη του και σύζυγο της ερωμένης του Φλοράνς (η Ζαν Μορό, θαυμάσια στον πρώτο της μεγάλο ρόλο). Μόνο που, έχοντας διαπράξει το